BPH'YA GENEL BAKIŞ
İyi huylu prostat büyümesi, prostat bezi büyüdüğünde, potansiyel olarak idrar akışını yavaşlattığında veya bloke ettiğinde ortaya çıkan bir durumdur. İyi huylu prostat büyümesi için diğer isimler iyi huylu prostat hipertrofisi, genişlemiş prostat ve BPH'yı içerir. BPH sadece erkeklerde görülür; 31 ila 40 yaş arasındaki erkeklerin yaklaşık yüzde 8'inde BPH vardır. 80 yaşın üzerindeki erkeklerde, yüzde 80'den fazlasında BPH vardır.
BPH'lı birçok erkeğin hiçbir semptomu yoktur. Semptomları olan erkeklerde en yaygın olanı, sık idrara çıkma ihtiyacı (gündüz ve gece), zayıf idrar akışı ve idrar kaçırma veya damlamadır. Bu semptomlara alt üriner sistem semptomları (AÜSS) denir. Yaşam tarzı değişikliklerinin yetersiz kaldığı rahatsız edici semptomları olan erkekler için bir veya daha fazla ilaçla tedavi veya ameliyat mevcuttur.
PROSTAT BEZİ
Prostat, erkek üreme sisteminin bir parçası olan küçük bir bezdir. Mesanenin hemen altında ve rektumun önünde bulunur. Prostat normalde ceviz büyüklüğündedir. Prostat, bir dış doku tabakası ile kaplanmış birkaç lobdan oluşur. Prostat, idrarı mesaneden penise ve vücudun dışına taşıyan tüp olan üretrayı çevreler.
BPH NEDENLERİ NELERDİR?
Neden bazı erkeklerin BPH veya alt üriner sistem semptomları (AÜSS) geliştirdiği ve diğerlerinin geliştirmediği açık değildir. Prostat normal olarak yaşı ilerleyen tüm erkeklerde bir dereceye kadar büyür, ancak tüm erkeklerin tedaviye ihtiyacı yoktur. BPH'nın gelişmesi için birkaç hormon gereklidir, ancak bu hormonlar tek başına bu duruma neden olmaz. Aile öyküsü bir erkeğin BPH geliştirme riskini arttırmaktadır. Seks sıklığı ve vazektomi yaptırmak, erkeğin BPH geliştirme şansını artırmaz.
BPH BELİRTİLERİ NELERDİR?
BPH semptomları genellikle 45 yaşından sonra başlar. BPH'nIn en yaygın semptomları şunları içerir:
Özellikle geceleri sık idrara çıkma
Kesintili veya zayıf idrar akışı
Sık idrara çıkma ihtiyacı
İdrar kaçırma veya damlama
İdrar yaptıktan sonra bile mesanenizin boş olmadığını hissetme
İdrar yapmaya başlamada zorluk yaşama (bu, idrar çıkmadan önce beklemeniz veya ıkınmanız gerekebileceği anlamına gelir)
Erkeklerin küçük bir yüzdesinde, tedavi edilmeyen BPH, idrar retansiyonuna (İdrar yapamama) neden olabilir, bu da erkeğin mesaneyi boşaltamadığı anlamına gelir. Yaşla ve semptomlar kötüleştikçe idrar retansiyonu riski artar.
Bu semptomlar zamanla ortaya çıkma eğilimindedir ve yıllar içinde giderek kötüleşebilir. BPH semptomlarına prostat veya mesane kanseri, böbrek taşları ve aşırı aktif mesane gibi diğer durumlar da neden olabilir. Aşırı aktif mesane, hemen idrara çıkma konusunda güçlü, sık ve rahatsız edici bir ihtiyaca neden olur.
BPH TANISI
Belirtilerinize BPH veya başka bir sorunun neden olup olmadığını öğrenmek için doktor size sorular soracak, muayene yapacak ve kan ile idrar testleri yapacaktır.
Rektal muayene: Doktorunuzun prostat bezinin boyutunu ve şeklini hissetmek için rektal muayene yapması gerekecektir. Bir rektal muayene, prostat kanseri belirtileri olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.
Kan testleri: Tanı koymanın bir parçası olarak doktorunuz böbrek fonksiyonunuzu kontrol etmek için bir kan testi yapabilir. Doktor ayrıca kanınızda daha yüksek prostat spesifik antijen (PSA) seviyeleri olup olmadığını kontrol etmenizi önerebilir. PSA, prostat tarafından üretilen bir proteindir ve iyi huylu prostat büyümesi, prostat iltihabı veya prostat kanseri olan erkeklerde artabilir. Prostat kanseri olan erkeklerde, PSA düzeyi yüksek olmayan erkeklerde de prostat kanseri bulunmasına rağmen, genellikle orantısız bir şekilde yüksek PSA düzeyi vardır.
İdrar tahlili: Mesane enfeksiyonunuz olup olmadığını görmek ve idrarda kan olup olmadığını tespit etmek için idrar örneği alınır.
Üroflowmetri: Bu, idrar akışını elektronik olarak kaydeden basit bir testtir. Hastanede veya klinikte mahremiyet içinde kolayca yapılır. Üroflowmetre adı verilen bir kaba idrar yapacaksınız. Bu test, doktorunuzun büyümüş prostatın alt idrar yolunda bir tıkanıklığa neden olup olmadığını kontrol etmesine yardımcı olur.
Ultrasonografi: Prostat, mesane ve böbreklerinize değerlendirmek için yapılır. Doktor veya hemşire, idrar yaptıktan sonra mesanede ne kadar idrar kaldığını kontrol etmek için ultrason kullanarak mesanenizi tarar.
BPH'ya sahip olmak prostat kanseri riskinizi artırmaz. Ancak aynı anda hem BPH hem de prostat kanseri olması mümkündür. PSA testiniz normalden yüksekse, prostat kanseri olmadığınızdan emin olmak için daha fazla teste ihtiyacınız olacaktır.
BPH TEDAVİSİ
Hafif BPH'si olan erkeklerin tedaviye ihtiyacı olmayabilir. Bu durumda, çoğu uzman "bekle ve izle" yaklaşımını önerir. Bu, zamanla belirtilerinizi izleyeceğiniz anlamına gelir. Bazı durumlarda, BPH semptomları tedavi olmaksızın düzelir. Bununla birlikte, orta ila şiddetli semptomları olan erkekler genellikle tedavi gerektirir.
Yaşam tarzı değişiklikleri:
Özellikle yatmadan hemen önce içtiğiniz sıvı miktarını azaltmak
İçtiğiniz alkol ve kafein miktarını sınırlamak. Bu içecekler daha sık idrara çıkmanıza neden olabilir.
Antihistaminikler veya dekonjestanlar içeren soğuk algınlığı ve alerji ilaçlarından kaçınmak. Bu ilaçlar BPH semptomlarını daha da kötüleştirebilir.
Çifte işeme. Mesanenizi boşalttıktan sonra bir süre bekleyin, rahatlayın ve tekrar idrara çıkmaya çalışın.
İlaçlar:
Alfa blokerler: Prostat ve mesane boynu kaslarını gevşeterek idrarın daha kolay akmasını sağlar. Terazosin, doksazosin, tamsulosin, alfuzosin ve silodosin gibi beş ilaç bulunur. Alfa blokerler genellikle hafif ila orta şiddette semptomları olan erkekler için birinci basamak tedavi olarak önerilir. Yan etkileri arasında baş dönmesi ve düşük tansiyon bulunur.
Fosfodiesteraz inhibitörleri: Tadalafil, erektil disfonksiyon ve hafif veya orta derecede alt üriner semptomlar için bir tedavi seçeneğidir. Günlük tadalafilin semptomları iyileştirdiği gösterilmiştir.
Alfa-redüktaz inhibitörleri: Prostatın büyümesini durdurabilen ve hatta küçülmesine neden olan ilaçlardır. Finasterid ve dutasterid alfa-redüktaz inhibitörleridir.
Kombinasyon tedavisi: Bir alfa bloker ve bir alfa redüktaz inhibitörü kombinasyonu şiddetli semptomu olan büyük prostatlı erkekler için önerilebilir.
Bitkisel ilaçlar: BPH için bitkisel tedaviler, yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak tedavide başarı ile ilgili veriler yetersizdir.
Cerrahi Tedaviler
Transüretral Prostat Rezeksiyonu (TURP): BPH cerrahi tedavisi için en yaygın transüretral prosedürdür. Ürolog endoskopik olarak üretradan özel aletler ile girerek büyümüş prostat dokusunu parçalar halinde dışarı çıkarır.
Prostatın Lazer Ablasyonu veya Enükleasyonu: Lazer şeklindeki ışık enerjisi prostat dokusunu kesmek veya çıkarmak için kullanılır. Fotoselektif vaporizasyon (PVP-Green Light), Holmium lazer veya Thulium lazer enükleasyonu gibi teknikler bulunmaktadır.
Minimal İnvaziv Prosedürler: Su buharı termal tedavisi (Rezum sistemi) ve Ürolift gibi prosedürler daha az invazif tedavi seçenekleridir.
Prostatın Çıkartılması: Sağlıklı ve çok büyük prostatı olan erkekler için prostatı çıkarmak için ameliyat (prostatektomi) önerilebilir.
Her tedavi yönteminin avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Hangi tedavi yönteminin sizin için en uygun olduğunu doktorunuzla görüşmelisiniz.
